Fiscale aspecten van (internationale) echtscheidingen

In mijn praktijk kom ik veel in aanraking met echtscheidingen met een internationaal karakter. Scheiden met een internationaal element verdienen eveneens bijzondere fiscale aandacht.

 

Fiscale aspecten alimentatie in nationaal perspectief

In zuiver binnenlandse situaties zal over het algemeen betaalde partneralimentatie aftrekbaar zijn. Tegenover deze aftrek staat progressieve heffing bij de ontvanger. Naast partneralimentatie wordt ook vaak kinderalimentatie afgesproken. Deze is dan niet aftrekbaar. Partners kunnen er ook voor kiezen om de alimentatie af te kopen. Bij de ontvanger is de hele afkoop dan ineens (progressief) belast. De betalende partij kan de afkoop slechts aftrekken als deze wordt betaald aan de ex-echtgenoot. Dit houdt in dat de afkoop slechts aftrekbaar is als deze is betaald op het moment dat de echtscheiding is ingeschreven bij de burgerlijke stand. Het nadeel van de progressieve belastingheffing bij de ontvanger van de afkoop kan worden opgevangen door een middelingsverzoek in te dienen. Daarnaast is het mogelijk om door middel van het toerekenen van bepaalde vermogensbestanddelen in het jaar van de echtscheiding een netto-afkoop van alimentatie te bewerkstelligen. Zowel het scheidingsverzoek als de betaling van de afkoopsom moet dan wil in hetzelfde kalenderjaar plaatsvinden. In dat geval kan de aftrekpost die de betaler van alimentatie krijgt, worden toegerekend aan de ontvanger van de afkoopsom. Heffing als aftrek vinden plaats in dezelfde aangifte waardoor de afkoop per saldo netto is.

Fiscale aspecten alimentatie in internationaal perspectief

Belangrijk verschil met het buitenland is dat alimentatie in veel landen niet of slechts beperkt aftrekbaar is. Wanneer een persoon naar het buitenland wordt uitgezonden om te werken, bijvoorbeeld als expat, wordt deze over het algemeen buitenlands belastingplichtig in Nederland. Dit houdt in dat hij slechts belastingplichtig is in Nederland indien en voor zover hij Nederlands inkomen geniet. Onder Nederlands inkomen wordt onder meer verstaan, inkomen uit werk en woning in Nederland en belastbaar inkomen uit sparen en beleggen in Nederland. De aangehouden eigen woning in Nederland (al dan niet bestemd voor de verhuur), wordt dan belast in Nederland. Indien de buitenlands belastingplichtige gehouden is tot het betalen van partneralimentatie, is deze niet aftrekbaar van zijn Nederlandse inkomen. Deze aftrekpost is daarvan in de wet expliciet uitgesloten. Indien de ex-echtgenote intussen echter weer in Nederland woonachtig is, is de partneralimentatie bij haar wel belast. In deze situatie is de partneralimentatie dus wel belast maar leidt deze niet tot aftrek!

Mits goed gestructureerd, bestaat er ook in deze situaties een mogelijkheid om de partneralimentatie netto af te kopen. In het jaar van echtscheiding maakt de buitenlands belastingplichtige gebruik van de mogelijkheid om te opteren voor heffing als binnenlands belastingplichtige. Deze keuze geldt dan automatisch ook voor zijn fiscale partner. Bij de aangifte over het jaar van echtscheiding wordt de aftrekpost toegerekend aan de ontvanger van de alimentatie waardoor per saldo de afkoop netto kan worden ontvangen.

 

Advies

Kortom, goede fiscale planning kan nadelen beperken en vaak zelfs voorkomen. Goede afspraken omtrent de aangifte inkomstenbelasting over het jaar van echtscheiding zijn daarbij zeer belangrijk. De fiscale gevolgen van een internationale echtscheiding zijn zodanig specifiek dat maatwerk geboden is. Aarzel niet om contact op te nemen wanneer u fiscaal advies nodig

 

Doet de executeur geheimzinnig?

Wie wil er nu dat er na zijn overlijden problemen ontstaan bij de afwikkeling van zijn nalatenschap? Niemand natuurlijk. Steeds meer mensen benoemen daarom een executeur in hun testament. Maar wat kunt u eigenlijk doen als de executeur geen openheid van zaken geeft?

De executeur

‘Geen testament zonder executeur’, is een van de gouden regels in het erfrecht. En ja, het is waar. De aanwezigheid van een executeur kan veel problemen voorkomen als uw nalatenschap moet worden afgewikkeld. Zo geeft de wet een aantal mogelijkheden om juridische obstakels op een praktische manier te omzeilen. Sinds de invoering van het nieuwe erfrecht (1 januari 2003) is de executeur ook een oppermachtig persoon; zolang de nalatenschap niet is afgewikkeld mag hij in principe ‘de baas spelen’. Omdat dit natuurlijk niet altijd de bedoeling is, kunt u in uw testament de bevoegdheden van de executeur inperken.

Taken van de executeur

De belangrijkste taken van de executeur zijn het opstellen van een boedelbeschrijving, het betalen van de schulden, het beheren van de goederen en het doen van de aangifte erfbelasting. Ook is de executeur verplicht om gedurende de periode dat hij executeur is informatie aan de erfgenamen te geven. Als de executeur zijn taak heeft volbracht zal hij rekening en verantwoording moeten afleggen. Kortom, van de executeur wordt verwacht dat hij de handen uit de mouwen steekt. Mocht de executeur tekort schieten, dan kunnen de erfgenamen en andere belanghebbenden hem aansprakelijk stellen voor de schade die zij lijden. Het is dus geen erebaantje.

Lieve vrede bewaren?

In mijn praktijk krijg ik vaak te maken met erfgenamen die niet door de executeur op de hoogte worden gehouden over de stand van zaken. Vaak durven de erfgenamen de executeur niet om informatie te vragen, omdat de executeur dit zou kunnen opvatten als een motie van wantrouwen. Maar het bewaren van de lieve vrede kan de erfgenamen duur komen te staan. De wet bepaalt namelijk dat het recht op informatie alleen bestaat gedurende de periode dat de executeur zijn taak uitoefent. Als de executeur zijn taak heeft afgerond zal hij rekening en verantwoording moeten afleggen aan degene die hem opvolgt in het beheer van de goederen. En dat kan weleens iemand anders zijn dan de executeur. Als u dus niet op tijd informatie vraagt, gaat uw beurt voorbij en kunt u de executeur dus niet dwingen u de gewenste informatie te geven. Trek dus op tijd aan de bel!

Voorbeeld

Vader Bob overlijdt en laat Esther (zijn tweede echtgenote) en Tim (zijn zoon uit zijn eerste huwelijk) achter als zijn erfgenamen. Bob had een testament gemaakt waarin hij het wettelijk systeem (‘de wettelijke verdeling’) van toepassing verklaarde. De wettelijke verdeling komt hierop neer dat Ester alles erft; Tim krijgt ter hoogte van zijn erfdeel een vordering op Esther. Tim’s vordering is pas opeisbaar als Esther overlijdt, failliet gaat of in de wettelijke schuldsanering terecht komt. Daarnaast benoemde Bob in zijn testament Jan, de plaatselijke notaris en zijn vertrouwenspersoon, tot zijn executeur. Esther en Tim hebben een hekel aan elkaar.

Zolang Jan executeur is, kan Tim hem dwingen informatie te geven. Als Jan zijn taak als executeur heeft afgerond, vervalt dat recht. Omdat Esther alle goederen erft, is zij immers degene die de executeur opvolgt in het beheer van de goederen. Aangezien Tim en Ester een hekel aan elkaar hebben, had Tim beter de informatie voortijdig van Jan kunnen opvragen.

Conclusie

Als u te maken heeft met een executeur die geheimzinnig doet of weigert informatie te geven, neem dat contact met mij op. Als u te laat om opheldering vraagt, is de kans reëel dat u aan het kortste eind trekt en het nakijken heeft.

Geen vrouwen

Zondagochtend heb ik doorgebracht met Whitney Houston. Met haar overlijden, kwam er een abrupt einde aan drie dagen zon, ijs, schaatsen en chocomel met rum. de dooi viel in. Een dag van YouTube-melancholie begon. Een dag van ‘I want to dance with somebody’ en ‘I will allways love you’ (joehoe, joehoe).

La Houston was een bijzondere vrouw. Niet alleen omdat ze erin slaagde Kevin Costner geloofwaardig te maken als sekssymbool en ze meer nummer 1-hits op rij uitbracht dan de Beatles en welke artiest ook in de VS.

La Houston lukte het als een van de eerste donkere vrouwelijke artiesten door te dringen tot het ‘all white’-bolwerk dat MTV begin jaren 80 was. Op de Zuidas weten we als geen ander hoe moeilijk dat is.

Exemplarisch is het feestje dat de boerenleenbank vrijdag organiseert. ‘Een intercorporale’, vertrouwde een investment banker van de oud-Hollandsche coöperatie me dit weekend toe. Een zweem verschraalde bierlucht en de herinnering aan een driedaags delirium dreven voorbij.

Of ik de mail op zijn blackberry wilde zien? Zijn ogen glinsterden.

De oorspronkelijke uitnodiging was via Outlook verstuurd naar mannelijke collega’s die lid waren bij het corps. ‘Knorren’ waren niet welkom. Vrouwen evenmin.

De borrel vond plaats bij het all male Utrechtse Studenten Corps, vandaar.

Ik knipperde even met mijn ogen. Hij liet een mail zien met woorden als ‘mooi’, ‘hard zuipen’ en ‘goede oude tijd’. Toen ik weer was terugverhuisd van 2004 naar 2012 vroeg ik of dat geen wrijving op de werkvloer gaf. Jawel, gaf hij toe. Niet-genodigden hadden ‘de intercorporale’ zien staan in de agenda’s van collega’s. En gemopperd over discriminatie. Nogal knorrig, vond hij.

Hr had voor de vorm bezwaar gemaakt en er was een nieuwe, geheime mail verstuurd. Nu staat het zuipfeest met codenaam ‘borreltje Utrecht’ bij de old boys in de agenda’s. Maar het deurbeleid is ongewijzigd. It giet vrijdag gewoon oan bij het USC.

Iedere beroepsgroep kent zijn eigen codes, maar waarom die xenofobie? ‘Het is gewoon makkelijker praten met md’s (managing directors) die lid zijn geweest. Je kan platte grappen maken over vrouwen’, antwoordde Jiskefet 2.0. Gaf dat geen problemen met de raad van bestuur, probeerde ik nog. Nee, het voltallige bestuur van de internationale tak van de bank was ook lid geweest.

Ik gaf het op. Ik wens ze veel plezier bij de all male-moppentrommel vrijdag. En ik hoop dat de rest van kantoor een alternatieve borrel organiseert. Met veel Whitneyhitjes en veel vrouwen. Dan vraag ik me af wie het hardst lacht. De bezoekers van het gemixte feestje of de eenzame piemelzwaaiers bij het USC.

Canal von Winckelmann claimt pijnlijk proces in één weekend te fixen

Met een beetje geluk ga je er vrijdag in met je gezin en kom je er maandag uit met je nieuwe vriend(in).’ Sinds Valentijnsdag kunnen stellen hun scheiding in één weekend regelen in de afgeschermde omgeving van rustiek gelegen hotelaccommodaties. Canal von Winckelmann wil hun nieuwe dienst snel laten groeien.

De wervelende slogan van Canal von Winckelmann blinkt niet bepaald uit door subtiliteit. Fernando Canal von Winckelmann nuanceert: ‘Begrip en respect voor elkaar vormen de basis van een overlegscheiding. Alleen zo kun je een lange en kostbare vechtscheiding voorkomen.’

Hoe werkt  zo echtscheidingshotel?

Een tweedaags basisarrangement in het echtscheidingshotel — er is een keuze uit diverse besloten locaties — kost  €2500. Na de nodige voorlichting kunnen de stellen kiezen: één mediator of ieder een eigen advocaat.

Canal von Winckelmann benadrukt dat zijn ‘concept’ niet geschikt is voor vechtscheidingen: ‘Tijdens een intakegesprek bij ons op kantoor bepalen we welke stellen in aanmerking komen voor een hotelscheiding.

Ze kunnen kiezen voor een scheiding op individuele basis of aansluiting zoeken bij een groepsarrangement met andere stellen.’

Om een doorsneescheiding in twee dagen rond te maken kan in overleg met de mediator tijdens het hotelweekend een compleet expertpanel in stelling worden gebracht met naar keuze een estateplanner, een fiscalist, een hypotheekadviseur, een notaris en/of een (kinder)psycholoog.

Dat laatste is volgens Canal von Winckelmann belangrijk omdat de echtscheiding niet alleen draait om de echtelieden maar ook om de kinderen.

‘Mensen die scheiden, zitten in een emotionele achtbaan. Ze zijn vooral met zichzelf en hun materiële belangen bezig. De kinderen zijn vervolgens de dupe. Dat kan natuurlijk nooit de bedoeling zijn.’

Er zijn meer hoofdbrekens.

‘Scheiden in de huidige woningmarkt vraagt om creatieve oplossingen’, schreef bestuurslid René Sonneveld van Stichting Register Financieel Echtscheidingsadviseurs . ‘Hier ligt een gemeenschappelijke uitdaging voor de financiële wereld en de scheidingswereld.’

Dat echtscheidingshotel zich in die wereld nog moet bewijzen blijkt uit cijfers. Volgens Canal von Winckelmann bemiddelt hij bij circa vijftien kantoorscheidingen.

Sinds februari hebben vijftig stellen gekozen voor een hotelscheiding.

Canal von Winckelmann: ‘We zitten in de fase dat we mensen bewust willen maken van onze nieuwe concept. Het zal enige tijd vergen om deze manier van scheiden geaccepteerd te krijgen.’ Hij wil niet vastgepind worden op groeicijfers. Ook wil hij niet geschaard worden onder cowboys van de ‘punt-nl-economie’ die snel geld willen verdienen door de massa te zoeken op het internet.

‘Het is negatief wanneer een huwelijk mislukt, maar dat wil niet zeggen dat ook de scheiding op die manier benaderd moet worden. In het echtscheidingshotel is dat laatste gegeven leidend.’

Canal von Winckelmann kwam op het idee voor echtscheidingshotel in gesprekken met een vriend die advocaat is. ‘Daarnaast kwamen er steeds meer signalen uit de familierechtadvocatuur dat er behoefte is aan een meer ontspannen manier van scheiden.’

Hij opereert in een markt die sterk in beweging is. Uit gegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek blijkt dat er vorig jaar tegenover 82.385 huwelijken of mensen met een partnerschap 33.247 ontbindingen stonden door (echt)scheiding. In de eerste vier maanden van dit jaar kwamen er 11.459 bij.

Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat sinds het midden van de jaren negentig van de vorige eeuw hoger opgeleide stellen een kleinere kans hebben op echtscheidingen dan stellen met een lage opleiding. Daarbij lijkt de mate van gelijkheid in de rolpatronen die mannen en vrouwen hanteren, een belangrijke rol te spelen.

Manager marketing en communicatie Wendy Kamminga van Scheidingsexpert, een landelijke organisatie voor scheidingsadvies, zegt de behoefte bij bijna-ex-partners om financiële en fiscale aspecten geïntegreerd in beeld te krijgen te herkennen.

Haar ervaring is dat in de meeste gevallen voor de afhandeling van een scheiding een langere periode nodig is, zeker langer dan één weekend. Een scheiding is een ingrijpende gebeurtenis, zo redeneert ze. Men heeft de tijd nodig om de gevolgen van de te maken keuzen goed te doorgronden. ‘De afspraken dienen houdbaar te zijn voor de toekomst.’

Overlijden zakenpartner bedreigt continuïteit

Erfgenamen worden onbedoeld mede-eigenaar bedrijf

Hans de Beer (45)* runt sinds vijf jaar samen met zijn zakenpartner een ICT-bedrijf in het noorden. De zaken gaan goed, maar de ondernemer vraagt zich af wat er gebeurt als zijn zakenpartner zou overlijden.

Er zijn afspraken gemaakt over de gefaseerde uitkoop als een van ons de onderneming zou willen verlaten. Over de situatie bij overlijden hebben we niets vastgelegd.

Hij vraagt zich af hoe hij dit het beste kan aanpakken.

Ik weet uit ervaring dat veel ondernemers niet nadenken over dit risico. Dat zouden ze wel moeten doen, want het wegvallen van een van de partners kan de continuïteit van het bedrijf bedreigen.

Met dat laatste bedoel ik niet alleen op het feit dat De Beer de zaak in zijn eentje zou moeten voortzetten. De financiële consequenties van het overlijden kunnen ingrijpend zijn. Een gevolg van het feit dat de aandelen van de partner in zijn nalatenschap vallen. De erfgenamen — bijvoorbeeld de vrouw of de kinderen van De Beers partner — treden daarmee in de plaats van de compagnon en worden mede-eigenaar.

Een situatie die in de regel onwenselijk is.

Ik adviseer De Beer en zijn compagnon in de aandeelhoudersovereenkomst een overnamebeding op te nemen. Hierin wordt vastgelegd dat bij het overlijden van een van de partners, de andere aandeelhouder als eerste het recht heeft om de aandelen in de onderneming over te nemen. Dan moet er natuurlijk wel geld zijn om dit voornemen uit te voeren.

De Beer beschikt wel over reserves maar die zijn op dit moment niet voldoende om de helft van het aandelenkapitaal over te nemen. Een alternatief is het (tijdelijk) afsluiten van een overlijdensrisicoverzekering (ook wel compagnonsverzekering genoemd) op het leven van elk van de partners. Met de uitkering kunnen de erfgenamen worden uitgekocht.

De premie voor een uitkering van €250.000 bedraagt zo’n €35 per maand, op basis van een looptijd van vijf jaar.

Ik vraag Hans ook naar de wijze waarop het pensioen van de partners binnen de onderneming is opgebouwd. Er kan een probleem ontstaan als het pensioen voor de nabestaanden van de zakenpartner niet goed is geregeld.

Bij ondernemers wordt niet zelden alleen een fictief (nabestaanden) pensioen in de zaak opgebouwd, ze reserveren het geld uitsluitend op papier om de belastingfaciliteit te kunnen benutten.

Dat kan bij een vroegtijdig overlijden een probleem opleveren. In bepaalde gevallen kan een weduwe eisen dat het nabestaandenpensioen bij een verzekeraar wordt ondergebracht om zo de levenslange uitkering te garanderen.

Dan moet de onderneming de middelen hiervoor vrijmaken.

Hans heeft zijn pensioen deels binnen de holding-bv van de onderneming ondergebracht en deels bij een verzekeraar. Zijn zakenpartner heeft een vergelijkbare constructie. Ik adviseer Hans met zijn partner af te spreken om zijn nabestaandenpensioen op gelijke wijze in de holding te regelen.’ Ook hier kan het financiële risico van voortijdig overlijden zo nodig worden verzekerd. De holding- bv kan het nabestaandenpensioen uitkeren. Zo voorkom je dat na een overlijden ook nog financiële problemen ontstaan.* Niet zijn echte naam

• Zijn er goede afspraken over overname van de aandelen? • Beschikt de ondernemer over voldoende middelen om de erfgenamen uit te kopen? • Is een nabestaandenpensioen voor de echtgenoten gegarandeerd? • Is er eventueel een aanvullende verzekering nodig? • Bekijk ook het scenario van arbeidsongeschiktheid